Próbna matura: HISTORIA, WOS, CHEMIA, FIZYKA, BIOLOGIA 2015 [ARKUSZE CKE, ODPOWIEDZI] Próbna matura. JĘZYKI OBCE, poziom podstawowy 2015 Próbny SPRAWDZIAN 2014. TEST SZÓSTOKLASISTY 2015 CKE Matura 2020: Biologia i WOS, 16.06.2020. Arkusze CKE, odpowiedzi, rozwiązania zadań znajdziecie na SE.PL! 21:30 Matura z biologii - przecieki. Maturzyści mają obawy. MATURA próbna 2015 z biologii [ODPOWIEDZI, ARKUSZ CKE] KAEF. 19 grudnia 2014, 15:11. 1. MATURA próbna 2015 z biologii Mariusz Kapala. Zobacz galerię (21 zdjęć) MATURA próbna 2015 z biologii Zadanie 1. (2 pkt) Układ pokarmowy i żywienie Budowa i funkcje komórki Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Na schemacie przedstawiono transport glukozy do wnętrza komórki. Glukoza pokonuje barierę w postaci błony komórkowej dzięki transportowi zintegrowanemu (sprzężonemu) z transportem jonów sodu. . Matura 2015: BIOLOGIA dla TECHNIKUM poziom podstawowy [ODPOWIEDZI, ARKUSZE] - ten materiał przygotowaliśmy z myślą o uczniach technikum. Jeśli ją zdawaliście, to sprawdźcie razem z nami, jak poszła Wam matura 2015 z biologii na poziomie podstawowym dla technikum. Mamy nadzieję, że matura 2015 biologia podstawa poszła Wam znakomicie! Matura 2015: BIOLOGIA dla TECHNIKUMZobacz też: Matura 2015: BIOLOGIA dla LO poziom rozszerzony [ODPOWIEDZI, ARKUSZE CKE]***Matura 2015: BIOLOGIA dla TECHNIKUM poziom podstawowy - ODPOWIEDZI do ARKUSZA CKEZADANIE 1Wymienionym białkom (A–C) przyporządkuj po jednej funkcji (1−4), jaką pełnią one w organizmie A - 3, B - 1, C - 4________________________________________________________ZADANIE 2:Na rysunku przedstawiono budowę jądra Podaj nazwę struktury oznaczonej na rysunku literą jąderko (element jądra komórkowego)b) Określ, czy jest to jądro komórki będące w trakcie podziału, czy – znajdujące się w stadium międzypodziałowym. Odpowiedź jądro komórki jest w stadium metafazy (świadczy o tym rozpad błony jądrowej)ZADANIE 3:Nabłonek wyścielający tchawicę i oskrzela zbudowany jest z komórek mających na powierzchni rzęski oraz z komórek wydzielających śluz. Szkodliwe substancje, które występują w dymie tytoniowym, powodują między innymi zahamowanie ruchu rzęsek nabłonka. U nałogowych palaczy, którzy palili przez wiele lat, stwierdza się duże obszary nabłonka, na których rzęski są zupełnie uwzględniając funkcję rzęsek nabłonka, dlaczego ich brak jest przyczyną częstego występowania chorób układu oddechowego u nałogowych Brak rzęsek może spowodować choroby układu oddechowego, bowiem zmniejsza się przepływ powietrza w płucach. A rzęski, poprzez swoje skoordynowane ruchy, przesuwają zanieczyszczenia z dróg oddechowych w kierunku jamy nosowej lub na zewnątrz układu 4Na rysunku w sposób schematyczny przedstawiono mały i duży obieg krwi w organizmie człowieka. Uwaga: nie oznaczono kierunku przepływu Wpisz po dwa oznaczenia literowe naczyń krwionośnych (A−D), które:doprowadzają krew do serca: C, B,wyprowadzają krew z serca: D, Wpisz literę, którą na rysunku oznaczono aortę. DZADANIE 5Krążenie wieńcowe zaopatruje w tlen mięsień sercowy. Tętnice wieńcowe (prawa i lewa) odchodzą od aorty. Ich coraz drobniejsze rozgałęzienia doprowadzają krew do naczyń włosowatych w różnych częściach mięśnia sercowego. Żyły krążenia wieńcowego zbierają krew z włosowatych naczyń wieńcowych i doprowadzają ją przez zatokę żylną lub bezpośrednio do prawego – w nawiasie poniższego zdania – poprawne określenie dotyczące obiegu krwi, do którego należy krążenie podanego opisu wynika, że krążenie wieńcowe jest częścią (małego / dużego) obiegu dużego obiegu krwi________________________________________________________ZADANIE 6:W utrzymaniu przez organizm człowieka stałej temperatury ciała uczestniczą różne mechanizmy, które polegają na regulowaniu utraty energii cieplnej z organizmu lub niedopuszczeniu do jego nadmiernego wychłodzenia. W procesach tych uczestniczy również skóra, która jest także narządem czucia Procesom (A i B) wymienionym poniżej, zapewniającym utrzymanie stałej temperatury ciała, przyporządkuj wszystkie elementy budowy (1–3), które w tym procesie gruczoły potowe2. naczynia krwionośne3. tkanka tłuszczowaODPOWIEDŹ:A. termoregulacja: 1, 2B. termoizolacja: 3. b) Podaj dwa przykłady receptorów znajdujących się w skórze właściwej, dzięki którymskóra jest narządem czucia receptory dotyku, receptory bóluZADANIE 7Na schemacie przedstawiono, w sposób uproszczony, zmiany w tempie zużywania substratów i wytwarzania produktów w przebiegu następujących po sobie dwóch procesów (I i II), dostarczających energii z utleniania glukozy w komórkach intensywnie pracujących mięśni Podaj nazwę każdego z przedstawionych glikolizaII. cykl Krebsab) Podaj nazwę związku chemicznego powstającego w przebiegu procesu II w komórce mięśniowej i oznaczonego na schemacie literą ATP________________________________________________________ZADANIE 8Kości budujące szkielet człowieka są połączone ze sobą za pomocą różnych rodzajów stawów, mających różny zakres ruchów. Na przykład staw barkowy (ramienny) umożliwia ruchy kończyny górnej w wielu poniżej rodzaj stawu, do którego należy staw eliptycznyB. kulistyC. zawiasowyD. siodełkowatyODPOWIEDŹ: BZADANIE 9U kobiet w wieku 40–50 lat, z powodu zachodzących zmian hormonalnych, zaczyna się powolny spadek masy kostnej na skutek odwapnienia. Po pięćdziesiątym roku życia spadek ten jest u większości kobiet dość gwałtowny i może prowadzić do osteoporozy. Zaproponuj dwa działania, które pomogą kobietom zapobiegać ubytkowi masy kostnej prowadzącemu do osteoporozy. Uzasadnij proponowane 1. przyjmowanie wapnia i witaminy D3Uzasadnienie: wapń jest podstawowym budulcem kości a dzięki witaminie D3 staną się mocniejszeDziałanie 2. leczenie kalcytoniną (hormon)Uzasadnienie: hamuje ubytki masy kostnej i reguluje metabolizm________________________________________________________ZADANIE 10Obwodowy układ nerwowy składa się z nerwów czaszkowych i nerwów rdzeniowych. Nerwy te mogą pełnić funkcje czuciowe, ruchowe lub mieszane (pełnią funkcje zarówno czuciowe, jak i ruchowe).Na podstawie podanych informacji określ, jakie funkcje pełnią wymienione nerwy czaszkowe. Wybierz je spośród funkcji podanych w tekście i wpisz w wyznaczone Nerw językowo-gardłowy: część nerwu unerwia mięśnie gardła odpowiadające za połykanie, a część tworzy włókna smakowe języka – funkcja Nerw węchowy: przewodzi impulsy nerwowe z jamy nosowej do mózgu – funkcja Nerw bloczkowy: unerwia mięśnie gałki ocznej, jego uszkodzenie jest przyczyną zeza – funkcja 11Odruchy są to utrwalone, automatyczne reakcje organizmu na różnego rodzaju rodzaj każdego z odruchów wymienionych w tabeli. Zaznacz B (bezwarunkowy), jeśli dany odruch jest przykładem odruchu bezwarunkowego, albo W (warunkowy) – jeśli jest to przykład odruchu Cofanie ręki po ukłuciu igłą. B2. Wydzielanie śliny po dotknięciu języka. B3. Wydzielanie śliny na widok czekolady. W________________________________________________________ZADANIE 12:Na schemacie przedstawiono elementy łuku Narysuj, przy pogrubionych kreskach na schemacie, strzałki ilustrujące kierunek przepływu impulsu nerwowego w każdym neuronie. Wszystkie trzy strzałki powinny być w tę stronę: ------->b) Podaj nazwę neuronu oznaczonego na schemacie literą X. neuron odprowadzającyc) Określ, dlaczego przedstawiony schemat nie może ilustrować odruchu kolanowego. Bo jest w nim neuron pośredniczący, który prowadzi impulsy nerwowe na krótkie DO ZADAŃ 13-15Czerniak złośliwy jest u ludzi jednym z najgroźniejszych schorzeń nowotworowych skóry. W tabeli przedstawiono dane dotyczące zachorowalności na czerniaka złośliwego w Polsce w latach 2000– 13:Na podstawie danych zamieszczonych w tabeli narysuj wykres porównujący częstość występowania czerniaka złośliwego u kobiet i mężczyzn w latach 2000– 14Na podstawie przedstawionych danych sformułuj wniosek dotyczący zmian liczby zachorowań na czerniaka w latach 2000–2010, uwzględniający różnice bądź podobieństwa w zachorowalności kobiet i latach 2000-2010 zauważalna jest tendencja wzrostowa zachorowań na czerniaka i u kobiet i u mężczyzn. Więcej choruje kobiet, by może dlatego, że częściej się opalają i wystawiają skórę nie tylko na słońce ale i na szkodliwe promieniowanie w 15Przedstaw dwa różne przykłady działań profilaktycznych, zmniejszających ryzyko zachorowania na czerniaka skóry u używać kremów ochronnych na słońcu a także opalać się tylko w tych godzinach, w których słońce nie świeci tak mocno, by poparzyło badać znamiona________________________________________________________ZADANIE 16Na schemacie przedstawiono klasyfikację rodzajów odporności swoistej. Poniżej wymieniono różne przyczyny (1–4) nabywania odporności swoistej przez organizm Zakażenie bakteriami Przekazanie przeciwciał wytworzonych w ciele matki przez łożysko do Podanie choremu gotowych przeciwciał w surowicy Podanie szczepionki schemat, wpisując w wyznaczone kropkami miejsca numery (1–4), odpowiadające sposobom nabywania odporności danego na wykresie w kolejności: 1, 4, 2, 3ZADANIE 17Antybiotyki, stosowane doustnie, hamują rozwój symbiotycznych bakterii jelitowych, produkujących niektóre witaminę, która jest produkowana przez bakterie w jelicie człowieka – podkreśl jej A,witamina C,witamina D,witamina E,witamina KODPOWIEDŹ: witamina K________________________________________________________ZADANIE 18Po wzięciu do ust niewielkiej szczypty mąki ziemniaczanej, zawierającej głównie skrobię, początkowo nie odczuwamy żadnego smaku. Po krótkim czasie i wymieszaniu skrobi ze śliną zaczynamy odczuwać smak uwzględniając procesy, które zachodzą w jamie ustnej, w jaki sposób dochodzi do opisanej zmiany Skrobia to polisacharyd roślinny, który zawiera w sobie mery glukozy. Znajdująca się w ślinie amylaza rozpoczyna trawienie wielocukrów, a tym samym odczuwamy słodki 19Wątroba jest silnie ukrwiona, w jej komórkach zachodzą różnorodne procesy, ważne dla prawidłowego funkcjonowania dwie funkcje wątroby, inne niż wydzielanie magazynuje witaminy i żelazo2. bierze udział w syntezie czynników krzepnięcia krwi________________________________________________________ZADANIE 20Na schemacie przedstawiono ilości wody pobieranej, wchłanianej, wydzielanej i wydalanej w układzie pokarmowym człowieka w ciągu Podaj nazwy wydzielin oznaczonych na schemacie literami A i kwas żołądkowy B. sok trzustkowyb) Na podstawie informacji przedstawionych na schemacie określ, w którym odcinku układu pokarmowego wchłaniana jest największa ilość jelito grubeZADANIE 21Przeprowadzono badania dotyczące przyswajalności żelaza z pokarmu na dwóch grupach ochotników. Osobom z pierwszej grupy zastąpiono w pożywieniu białko zwierzęce białkiem sojowym. Druga grupa ochotników zachowała w diecie białko zwierzęce. W obydwu przypadkach zapewniono w diecie taką samą ilość dostępnego żelaza. Po pewnym czasie oznaczono w obu grupach stężenie ferrytyny (białka magazynującego żelazo w organizmie).Okazało się, że w grupie z dietą tradycyjną (z białkiem zwierzęcym) stężenie ferrytyny było dwukrotnie wyższe niż w grupie z dietą opartą na białku soi, mimo że zawartość żelaza w obu dietach była taka podstawie: Borawska, M. Malinowska, Wegetarianizm. Zalety i wady, Warszawa wniosek na podstawie wyników uzyskanych w tym sojowe jest mniej przyswajalne przez ludzki organizm niż białko zwierzęce. Dlatego mimo suplementacji żelaza w obu grupach, wyższe stężenie ferrytyny będą miały osoby jedzące 22Poliembrionia to forma rozmnażania bezpłciowego, polegająca na podziale zygoty lub zarodka, powstałych w wyniku rozmnażania płciowego, na kilka (dwa lub więcej) rozwijających się zarodków. Poliembrionia występuje również u który rodzaj bliźniąt powstaje w wyniku poliembrionii. Odpowiedź bliźnięta monozygotyczne (jednojajowe) B. bliźnięta dizygotyczne (dwujajowe)ODPOWIEDŹ: A - bo poliembrionia to wielozarodkowość - zdolność do powstawania kilku zarodków z jednej komórki 23Na schemacie przedstawiono wyjściową sekwencję nukleotydów w wybranym fragmencie cząsteczki A T AT C GT GGGC AT AT AGC AC C CSpośród czterech sekwencji, w których doszło do mutacji (A–D), wybierz i zaznacz tę, która powstała przez podstawienie pojedynczego nukleotydu w obrębie przedstawionego fragmentu T A A T C G T G G GC A T T A G C A C C T A T A C G T G G GC A T A T G C A C C T A T A T G G T G G GC A T A T A C C A C C T A T A T A C G T G G GC A T A T A T G C A C C CODPOWIEDŹ: C ________________________________________________________ZADANIE 24Na schemacie przedstawiono dziedziczenie grup krwi w pewnej rodzinie. Ojciec dzieci ma grupę krwi B, jeden z jego synów ma również grupę krwi B, natomiast drugi syn – grupę krwi 0. Nie wiadomo, jaką grupę krwi mają: matka chłopców (oznaczona na schemacie numerem 1.) i trzeci syn (oznaczony na schemacie numerem 2.).ODPOWIEDŹ: zestaw D ZADANIE 25Klinowate uwypuklenie linii nasady włosów na czole (tak zwany „wdowi ząbek”) jest warunkowane autosomalnym allelem dominującym (B). Z czwórki potomstwa rodziców, którzy oboje mają klinowate uwypuklenie linii nasady włosów, dwoje dzieci ma również tę cechę, a dwoje – tej cechy nie Zapisz genotypy matki: AAGenotyp ojca: Acb) Zapisz wszystkie prawdopodobne genotypy, które mogą wystąpić u ich AA, Aa, Aac) Zapisz genotyp dziecka, którego całe potomstwo (100%) będzie miało klinowatą nasadę 26Na schemacie przedstawiono występowanie choroby genetycznej w pewnej Na podstawie analizy schematu podkreśl w A i B po jednym właściwym określeniu, dotyczącym sposobu dziedziczenia tej allel dominujący / allel recesywny B. cecha autosomalna / cecha sprzężona z płciąb) Zaznacz poniżej (A−D), jakie jest prawdopodobieństwo, że osoba chora przekaże swojemu potomstwu allel warunkujący chorobę. Odpowiedź 25% B. 50%C. 75%D. 100%Uzasadnienie: Jest to allel recesywny, a to oznacza że choroba może się uwidocznić w czasie homozygoty 27Uporządkuj wymienione w tabeli poziomy organizacji ponadorganizmalnej w sposób rosnący (od najprostszego do najbardziej złożonego) – wpisz w tabeli numery 1– - 2biosfera - 4ekosystem - 3populacja -1________________________________________________________ZADANIE 28W tabeli przedstawiono zawartość pestycydu DDT (dichlorodifenylotrichloroetanu) w wodzie i niektórych organizmach ekosystemu morza. Związek ten wycofano w większości krajów w II połowie XX wieku, ale na pewnych terenach nadal wykorzystywany jest do zwalczania komarów tam, gdzie występuje malaria. Jego obecność wykrywana jest w podstawie danych z tabeli sformułuj wniosek dotyczący zależności pomiędzy poziomem zajmowanym w piramidzie pokarmowej a zawartością DDT w organizmach tego Komar jest owadem, który rozmnaża się w wodzie a zatem część jego larw może być zjadana przez wodne organizmy, które - w końcowym elemencie łańcucha pokarmowego - zjadane są przez ptaki. Ito właśnie powoduje u nich duże stężenie 29Dziura ozonowa to zjawisko zmniejszenia się grubości warstwy ozonu w stratosferze, spowodowane zmniejszaniem się liczby cząsteczek ozonu na skutek zanieczyszczenia atmosfery związkami chemicznymi reagującymi z tym Wśród wymienionych związków (A−E) zaznacz dwa, które przyczyniają się do niszczenia B i Cb) Wyjaśnij, dlaczego zmniejszenie grubości warstwy ozonowej jest zagrożeniem dla organizmu Zmniejszenie ozonu w atmosferze może mieć katastrofalne skutki dla życia na naszej planecie. Ozon odpowiada za pochłanianie szkodliwego promieniowania UV, które dociera do nas ze słońca. Ono niszczy naszą skórę najczęściej w skutek poparzeń wpływa też na zmiany skórne (genetyczne) i może prowadzić do różnych chorób, w tym nowotworów takich jak czerniak. Nadmiar promieni UV wpływa też na naszą odporność, stajemy się słabsi i częściej jesteśmy narażeni na choroby wirusowe, a nawet 30Bóbr, gatunek przez wiele lat objęty ścisłą ochroną, został reintrodukowany po II wojnie światowej w kilku miejscach Polski. Bobry zwiększały swoją liczebność i część z nich została również przesiedlona w kolejne miejsca, gdzie dawniej występowały, ale wyginęły. Dzięki staraniom ludzi gatunek ten przestał być zagrożony i jest teraz objęty ochroną podstawie tekstu określ, jakim sposobem ochrony przyrody (czynnym czy biernym) było przesiedlanie bobrów na stanowiska, na których te ssaki wyginęły. Odpowiedź Przesiedlanie bobrów było sposobem czynnym. Bobry miały kilka miejsc w których żyły i mogły się rozmnażać. A poza tym reintrodukcja jest charakterystycznym sposobem ochrony 31Około 1,8 mln lat temu pierwsze hominidy opuściły Afrykę i zasiedliły Europę i Azję. Znajdź wśród wymienionych nazwę tych hominidów i ją Wam poszła matura 2015 biologia podstawa? Piszcie! Próbna matura 2015 z CKE. Trwa kolejny dzień z próbną maturą 2015 z CKE. Dzisiaj maturzyści zmierzyli się z egzaminem pisemnym z wybranych przedmiotów dodatkowych z biologii, geografii, chemii, fizyki, informatyki, filozofii, historii oraz wiedzy o społeczeństwie na poziomie rozszerzonym. Jak Wam poszło?Próbne matury mają przybliżyć uczniom nową formułę PRÓBNA 2015 z CKE: HISTORIA [ARKUSZE]MATURA PRÓBNA 2015 z CKE: HISTORIA [ODPOWIEDZI]MATURA PRÓBNA 2015 z CKE: WOS [ARKUSZE]MATURA PRÓBNA 2015 z CKE: WOS [ODPOWIEDZI]MATURA PRÓBNA 2015 z CKE: GEOGRAFIA [ARKUSZE]MATURA PRÓBNA 2015 z CKE. GEOGRAFIA [ODPOWIEDZI]MATURA PRÓBNA 2015 z CKE: CHEMIA [ARKUSZE]MATURA PRÓBNA 2015 z CKE: CHEMIA [ODPOWIEDZI]MATURA PRÓBNA 2015 z CKE: FIZYKA [ARKUSZE]MATURA PRÓBNA 2015 z CKE: FIZYKA [ODPOWIEDZI] Tegoroczni uczniowie klas III liceów ogólnokształcących będą bowiem wiosną przyszłego roku - jako pierwsi - pisać maturę w nowej formule; są oni pierwszym rocznikiem uczniów liceów, który uczy się zgodnie z nową podstawą programową kształcenia szkół w próbnych egzaminach jest dobrowolny. Centralna Komisja Egzaminacyjna proponuje, by szkoły przeprowadziły je w warunkach zbliżonych do obowiązujących podczas właściwego egzaminu, np. by rozpoczynały je o godz. próbnych egzaminów uczniowie dostają arkusze egzaminacyjne zbudowane analogicznie do arkuszy, które otrzymają podczas właściwego egzaminu w maju 2015 z rozporządzeniem ministra edukacji ws. warunków i sposobu oceniania uczniów, wiosną 2015 r. abiturienci będą musieli zdać - tak jak dotąd - trzy obowiązkowe pisemne egzaminy maturalne na poziomie podstawowym: z języka polskiego, z języka obcego i z matematyki (maturzyści ze szkół dla mniejszości narodowych mają dodatkowo obowiązkowy egzamin z języka ojczystego); chętni mogą je zdawać także na poziomie rozszerzonym. Nowością będzie dodatkowy, obowiązkowy pisemny egzamin z grupy tak zwanych przedmiotów do wyboru, zdawany na poziomie rozszerzonym (chętni będą mogli przystąpić do więcej niż jednego egzaminu - maksymalnie do sześciu).Dotychczas abiturient mógł poprzestać tylko na egzaminach z języka polskiego, języka obcego i matematyki. Według Ministerstwa Edukacji Narodowej, w latach ubiegłych co trzeci maturzysta nie zdawał ani jednego przedmiotu dodatkowego. W grupie przedmiotów do wyboru są: biologia, chemia, filozofia, fizyka, geografia, historia, historia sztuki, historia muzyki, informatyka, język łaciński i kultura antyczna, wiedza o społeczeństwie, języki mniejszości narodowych i etnicznych, język regionalny, języki obce nowożytne, a także matematyka i język matura 2015 z CKE: Historia, WOS, Chemia, Fizyka, Biologia [ARKUSZE, ODPOWIEDZI] W przypadku przedmiotów do wyboru od wiosny 2015 r. - podobnie jak dotąd - nie będzie jednak progu zaliczeniowego (w przypadku języka polskiego, obcego i matematyki, by zdać egzamin trzeba zdobyć co najmniej 30 proc. możliwych do zdobycia punktów). Nadal egzaminy z przedmiotów do wyboru i wyniki z nich uzyskane będą miały znaczenie głównie podczas rekrutacji na tych szkół, które nie zdecydowały się zorganizować próbnych egzaminów, będą mogli dopiero w piątek pobrać arkusze z przedmiotów do wyboru ze stron internetowych Centralnej Komisji Egzaminacyjnej i okręgowych komisji egzaminacyjnych. Zdecydowano tak, aby umożliwić zainteresowanym szkołom przeprowadzenie egzaminów z więcej niż jednego przedmiotu 2015 r. maturzyści będą musieli też - także tak, jak dotąd - przystąpić do dwóch egzaminów ustnych: z języka polskiego i języka obcego, przy czym egzamin z języka polskiego będzie miał zmienioną formułę; odejdzie się od przedstawiania przygotowywanych wcześniej przez uczniów prezentacji. Zamiast tego zdający będzie losował zadanie przygotowane przez Centralną Komisję według nowej formuły zdawać będą wtedy tylko abiturienci z liceów ogólnokształcących. Abiturienci z techników egzaminy w nowej formule będą mieli dopiero wiosną 2016 egzaminy z przedmiotów do wyboru są jednymi z serii próbnych egzaminów maturalnych zaplanowanych na ten tydzień. W poniedziałek przeprowadzony został egzamin z języka polskiego, we wtorek - z matematyki, a w środę - z języków obcych. Na piątek zaplanowano egzaminy próbne z języków mniejszości narodowych: białoruskiego, litewskiego i ukraińskiego. Zadanie 1. (3 pkt) Kręgowce Ewolucjonizm i historia życia na ziemi Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień W tabeli cyfrą 1 zaznaczono obecność, a cyfrą 0 − brak niektórych cech u przedstawicieli wybranych gatunków strunowców. Obok tabeli zamieszczono drzewo filogenetyczne, na którym literami A–F oznaczono pewne grupy systematyczne strunowców oraz zaznaczono na gałęziach (liniach filogenetycznych) cechy, które w rozwoju ewolucyjnym u przodków tych grup pojawiły się po raz pierwszy. (0–1) Wybierz z tabeli i zapisz poniżej nazwy wszystkich przedstawicieli strunowców należących do grup oznaczonych na drzewie filogenetycznym literami C i E. Grupa C: Grupa E: (0–1) Podaj wszystkie widoczne na drzewie filogenetycznym grupy kręgowców, których wspólny przodek miał cztery kończyny kroczne. Zapisz oznaczenia literowe tych grup. (0–1) Zaznacz właściwe dokończenie zdania. Przedstawione drzewo filogenetyczne dostarcza bezpośrednich dowodów ewolucji strunowców. jest źródłem informacji o konwergencji strunowców. ukazuje tempo zmian ewolucyjnych u strunowców. przedstawia pokrewieństwa grup strunowców. Zadanie 2. (2 pkt) Budowa i funkcje komórki Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Podczas doświadczenia wprowadzono do komórek wydzielniczych trzustki radioaktywne aminokwasy, a następnie śledzono zmiany promieniotwórczości. W określonych odstępach czasu dokonywano pomiaru stopnia radioaktywności w wybranych organellach komórkowych. Początkowo wykryto sygnał radioaktywny płynący z szorstkiej siateczki śródplazmatycznej, który stopniowo się osłabiał wraz ze wzrostem promieniotwórczości aparatu Golgiego (diktiosomów). Po osiągnięciu pewnego poziomu sygnał radioaktywny aparatu Golgiego zaczął maleć, a pojawił się w pęcherzykach przemieszczających się w kierunku błony komórkowej. Na podstawie: L. Kłyszejko-Stefanowicz, Cytobiochemia, Warszawa 2002. Przedstaw przyczyny zmian (wzrostu i spadku) radioaktywności szorstkiej siateczki śródplazmatycznej oraz aparatu Golgiego (diktiosomów). W odpowiedzi uwzględnij funkcję tych struktur. Szorstka siateczka śródplazmatyczna: Aparat Golgiego: Zadanie 3. (1 pkt) Anatomia i fizjologia - pozostałe Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podczas wysiłku fizycznego w organizmie człowieka zachodzą takie procesy fizjologiczne, jak: zwiększone zaopatrywanie pracujących mięśni w glukozę, kwasy tłuszczowe i tlen, eliminowanie nadmiaru ciepła z organizmu, usuwanie z mięśni produktów przemiany materii, np. kwasu mlekowego i CO2. Procesy te możliwe są dzięki zmianom w pracy komórek, narządów i układów. Przykłady takich zmian (I–III) przedstawiono poniżej. I. rozszerzenie naczyń krwionośnych w skórze II. większa częstotliwość i pogłębienie oddechów III. nasilone wychwytywanie glukozy i wolnych kwasów tłuszczowych z krwi przez włókna mięśniowe Oceń, czy w tabeli trafnie przyporządkowano zmiany w pracy komórek, narządów i układów (I–III) do procesów fizjologicznych człowieka wykonującego pracę fizyczną w pomieszczeniu o temperaturze pokojowej. Zaznacz T (tak), jeśli przyporządkowanie jest prawidłowe, albo N (nie) – jeśli jest nieprawidłowe. 1. Eliminowanie nadmiaru ciepła z organizmu jest ułatwione dzięki I i II. T N 2. Usuwanie produktów przemiany materii, np. kwasu mlekowego i CO2, z włókien mięśniowych do krwi jest możliwe dzięki I i III. T N 3. Zaopatrzenie pracujących włókien mięśniowych w odpowiednią ilość substratów oddychania tlenowego jest możliwe dzięki II i III. T N Zadanie 4. (6 pkt) Budowa i funkcje komórki Oddychanie komórkowe Fotosynteza Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Mitochondria i chloroplasty pochodzą najpewniej od bakterii żyjących samodzielnie, które zostały pobrane do wnętrza komórki przodka organizmów eukariotycznych, ale nie zostały strawione. W obydwu organellach dochodzi do syntezy ATP. Zgodnie z modelem chemiosmozy, dzięki transportowi elektronów przez przenośniki związane z błoną, protony (H+) są przepompowywane na jej drugą stronę: w mitochondriach z matriks do przestrzeni międzybłonowej, a w chloroplastach – ze stromy do wnętrza (światła) tylakoidu. W błonę wbudowany jest enzym – syntaza ATP, który wykorzystuje do swojego działania powstałą różnicę stężeń H+. Źródła elektronów, przechodzących przez przenośniki łańcucha transportu elektronów, są różne w mitochondriach i w chloroplastach, ale istota procesu chemiosmozy jest taka sama w obydwu organellach – co przedstawiono na poniższym schemacie. Na podstawie: Biologia, red. Campbell, Poznań 2012. (0–1) Podaj jeden argument na rzecz endosymbiotycznego pochodzenia mitochondriów i chloroplastów. (0–1) Na podstawie podanych informacji oceń prawdziwość stwierdzenia: „Synteza ATP w mitochondriach i chloroplastach zachodzi bezpośrednio w procesie przepompowywania protonów (H+) podczas transportu elektronów przez przenośniki łańcucha transportu elektronów”. Odpowiedź uzasadnij. (0–1) Określ, czy transport protonów (H+) z matriks mitochondrium i stromy chloroplastu jest aktywny, czy – bierny. Odpowiedź uzasadnij, korzystając z przedstawionych informacji. (0–1) Wyjaśnij, dlaczego zbyt wysoka temperatura może doprowadzić do zatrzymania syntezy ATP w mitochondriach i chloroplastach. (0–1) Podaj, w której fazie fotosyntezy (zależnej od światła czy niezależnej od światła) powstaje i do czego jest następnie wykorzystywany ATP wytwarzany w chloroplastach komórki roślinnej. (0–1) Podaj jeden przykład powiązania procesów metabolicznych zachodzących w chloroplastach z metabolizmem mitochondriów tej samej komórki roślinnej. Zadanie 5. (3 pkt) Prokarionty Ekologia Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień Na uproszczonym schemacie przedstawiono obieg azotu w przyrodzie, czyli cykl przemian wolnego azotu cząsteczkowego oraz jego związków nieorganicznych (np. amoniaku, azotanów(III) i (V)) i związków organicznych (np. białek). Istotną rolę w obiegu azotu odgrywają bakterie. (0–1) Na podstawie schematu oceń, czy poniższe informacje dotyczące udziału organizmów w krążeniu azotu są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa. 1. Bakterie wykorzystują obecne w środowisku nieorganiczne i organiczne związki azotowe. P F 2. Rośliny pobierają azot bezpośrednio ze środowiska w postaci azotanów(V), soli amonowych i azotu atmosferycznego. P F 3. Zwierzęta uczestniczą w przemianie nieorganicznych związków zawierających azot w azotowe związki organiczne, np. w białka. P F (0–1) Wybierz ze schematu jedną grupę bakterii i przedstaw jej rolę w przyswajaniu azotu przez rośliny. (0–1) Która grupa bakterii uwzględniona na schemacie wykorzystuje przemiany związków azotowych jako źródło energii koniecznej do syntezy własnych związków organicznych? Podaj nazwę tej grupy i nazwę tego procesu. Grupa bakterii: Nazwa procesu: Zadanie 6. (3 pkt) Wirusy, wiroidy, priony Układ immunologiczny Choroby człowieka Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Rak wątroby jest chorobą, która może mieć wiele przyczyn. Jedną z nich jest wirusowe zapalenie wątroby typu B, wywołane przez wirus HBV. Wirus ten przenosi się podczas kontaktu z zakażoną krwią lub płynami ustrojowymi i namnaża się w komórkach wątroby. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) znacząca część ludzkości jest zainfekowana wirusem, ale u wielu ludzi zakażenie jest bezobjawowe i dochodzi do pełnego wyleczenia połączonego z nabyciem odporności. Ze względu na zmienność sekwencji DNA wirusa wyróżnia się kilka jego typów. WHO zaleca szczepienia przeciw HBV. W diagnostyce zakażeń wirusem HBV stosuje się kilka metod: I. metodę serologiczną, w której wykrywa się we krwi antygeny powierzchniowe wirusa; II. metodę serologiczną, w której wykrywa się we krwi przeciwciała przeciwko antygenom wirusa; III. metodę, w której wykorzystuje się jedną z technik inżynierii genetycznej – technikę PCR. (0–1) Oceń, czy sformułowane przez uczniów hasła propagujące szczepienia przeciw HBV zawierają informacje prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa. 1. Należy zaszczepić się przeciw HBV, aby zmniejszyć ryzyko zachorowania na wirusowe zapalenie wątroby typu B. P F 2. Należy zaszczepić się przeciw HBV w celu zabezpieczenia się przed wniknięciem wirusa HBV do organizmu. P F 3. Należy zaszczepić się przeciw HBV, ponieważ dzięki temu uniknie się zachorowania na raka wątroby. P F (0–1) Określ, za pomocą której metody diagnostycznej (I–III) można stwierdzić, że osoba zdrowa, która nie była szczepiona przeciw HBV, w przeszłości przeszła wirusowe zapalenie wątroby typu B. Odpowiedź uzasadnij. (0–1) Podaj, którą metodę (I–III) należy zastosować, aby można było z największą dokładnością określić typ wirusa HBV, który w badanej próbce krwi znajduje się w bardzo małej ilości. Odpowiedź uzasadnij. Zadanie 7. (4 pkt) Metody badawcze i doświadczenia Sformułuj wnioski, hipotezę lub zaplanuj doświadczenie Skrętnicę, która jest nitkowatym glonem zawierającym spiralnie skręcony chloroplast, umieszczono w roztworze zawierającym zdolne do aktywnego ruchu bakterie tlenowe. Wykonano trzy powtórzenia doświadczenia (A–C), które różniły się sposobem oświetlenia wybranej komórki skrętnicy: zestaw A – komórka skrętnicy była oświetlona światłem białym punktowo w dwóch miejscach (1 i 2) zestaw B – komórka skrętnicy była oświetlona równomiernie światłem białym zestaw C – komórka skrętnicy była oświetlona punktowo światłem czerwonym w miejscu (3) i zielonym – w miejscu (4). Każdy z zestawów był zabezpieczony przed dostaniem się powietrza atmosferycznego z zewnątrz. Po pewnym czasie można było zaobserwować charakterystyczne rozmieszczenie bakterii wokół komórek skrętnicy. Warunki i wyniki doświadczenia zilustrowano na poniższych rysunkach. (0–1) Wyjaśnij, czym jest spowodowany sposób rozmieszczenia bakterii przedstawiony na rysunku B. W odpowiedzi uwzględnij odpowiedni proces zachodzący w komórce skrętnicy. (0–2) Spośród podanych propozycji wybierz dwa właściwe sformułowania problemu badawczego i dwa odpowiednio sformułowane wnioski dotyczące przedstawionych doświadczeń. Wpisz numery tych propozycji w wyznaczone miejsca. Wpływ barwy światła na zachodzenie procesu fotosyntezy w komórkach skrętnicy. W procesie fotosyntezy komórki skrętnicy wykorzystują światło o czerwonej barwie. W którym obszarze komórki skrętnicy zachodzi proces fotosyntezy? Badania nad wykorzystaniem światła w procesie fotosyntezy. W cytozolu skrętnicy nie zachodzi faza fotosyntezy zależna od światła. Problemy badawcze: Wnioski: (0–1) Oceń, czy na podstawie przedstawionych doświadczeń można stwierdzić, że bakterie wykazują fototaksję dodatnią – przemieszczają się w kierunku światła. Odpowiedź uzasadnij, uwzględniając odpowiedni zestaw doświadczalny. Zadanie 8. (2 pkt) Nasienne Tkanki roślinne Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Na rysunku przedstawiono jemiołę Viscum album. Jemioła jest półpasożytem o skórzastych, zimozielonych liściach, występującym głównie na drzewach liściastych. Wytwarza białe, lepkie jagody, zjadane przez ptaki i przenoszone z drzewa na drzewo. Nasiona przyklejają się do gałęzi. Z nasion kiełkują siewki. Wytwarzają one charakterystyczne organy – ssawki wrastające poprzez korę żywiciela aż do tkanki, z której czerpią wodę i sole mineralne. (0–1) Uzasadnij, że jemioła jest półpasożytem. W odpowiedzi uwzględnij dwie przedstawione w zadaniu cechy jej budowy. (0–1) Podaj nazwę tkanki przewodzącej żywiciela oraz nazwę komórek tej tkanki, z których jemioła czerpie niezbędne substancje. Nazwa tkanki przewodzącej: Nazwa komórek: Zadanie 9. (5 pkt) Układ oddechowy Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę Na schemacie przedstawiono wartości ciśnień parcjalnych (prężności) gazów oddechowych w powietrzu atmosferycznym, w pęcherzykach płucnych oraz we krwi naczyń krwionośnych. Legenda: PO2 – ciśnienie parcjalne tlenu PCO2 – ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla (tlenku węgla(IV)) (0–2) Korzystając z danych na schemacie, narysuj wykres słupkowy porównujący ciśnienie parcjalne tlenu i dwutlenku węgla w powietrzu pęcherzykowym oraz we krwi tętnicy płucnej i żyły płucnej. (0–1) Zaznacz na rysunku za pomocą strzałki kierunek przepływu krwi w naczyniu włosowatym. (0–1) Uzupełnij poniższe zdania tak, aby zawierały informacje prawdziwe. Podkreśl w każdym nawiasie właściwe określenie. Wymiana gazowa pomiędzy powietrzem pęcherzykowym a krwią w naczyniach włosowatych otaczających pęcherzyk płucny zachodzi na drodze (dyfuzji / transportu aktywnego). Ponieważ ciśnienie parcjalne tlenu we krwi doprowadzanej do pęcherzyka płucnego jest (wyższe / niższe) niż w pęcherzyku płucnym, a ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla w tej krwi jest (wyższe / niższe) niż w pęcherzyku płucnym, tlen przenika z pęcherzyka do krwi, natomiast dwutlenek węgla przenika z krwi do pęcherzyka płucnego. (0–1) Wyjaśnij, dlaczego wartości ciśnienia parcjalnego tlenu we krwi tętnicy płucnej są niższe niż wartości ciśnienia parcjalnego we krwi żyły płucnej. W odpowiedzi uwzględnij wymianę tego gazu zachodzącą w płucach oraz w tkankach organizmu. Zadanie 10. (1 pkt) Układ immunologiczny Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę W tabeli przedstawiono wybrane cząsteczki i komórki uczestniczące w zwalczaniu zakażeń. Uzupełnij tabelę – wpisz w miejsca oznaczone literami A, B, C i D odpowiednie rodzaje odporności warunkowanej przez wymienione w tabeli cząsteczki i komórki. Wybierz je z poniższych: nieswoista, swoista, komórkowa, humoralna. Rodzaje odporności A. ................ B. .................. C. ..................... interferonylizozym fagocytykomórki NK D. ...................... przeciwciała limfocyty Tc Zadanie 11. (2 pkt) Układ nerwowy i narządy zmysłów Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Autonomiczny układ nerwowy człowieka składa się z dwóch działających antagonistycznie części: współczulnej i przywspółczulnej. W tabeli przedstawiono przykłady efektów oddziaływania autonomicznego układu nerwowego na wybrane narządy trzech układów narządów w organizmie człowieka. Efekt działania układu przywspółczulnego współczulnego serce zmniejszenie częstości skurczów serca zwiększenie częstości skurczów serca gruczoły jelitowe wzrost wydzielania enzymów trawiennych zmniejszenie wydzielania enzymów trawiennych oskrzela (mięśnie oskrzelowe) zwężenie oskrzeli rozszerzenie oskrzeli (0–1) Podaj, do której części autonomicznego układu nerwowego – współczulnej czy przywspółczulnej – odnosi się określenie używane w sytuacji zagrożenia: „walcz lub uciekaj”. Odpowiedź uzasadnij, uwzględniając wybrany z tabeli przykład działania tego układu w powiązaniu z pracą mięśni szkieletowych. (0–1) Przedstaw, jakie znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania organizmu ma antagonistyczne działanie obu części autonomicznego układu nerwowego w sytuacji wystąpienia zagrożenia i po jego ustąpieniu. Zadanie 12. (2 pkt) Dziedziczenie Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Autosomalny allel (D), warunkujący obecność w erytrocytach czynnika Rh (Rh+), dominuje nad allelem (d) – brak czynnika Rh (Rh–). W tabeli przedstawiono pary rodziców (A–D) o różnych grupach krwi pod względem czynnika Rh. kobieta mężczyzna A. Rh- Rh- B. Rh- Rh+ C. Rh+ Rh- D. Rh+ Rh+ (0–1) Podaj wszystkie możliwe pary genotypów rodzicielskich, przy których prawdopodobieństwo urodzenia dziecka mającego grupę krwi Rh+ wynosi 100%. Zastosuj odpowiednie oznaczenia alleli, które zostały podane w tekście. (0–1) Spośród par rodziców A–D wybierz tę, w przypadku której może wystąpić choroba hemolityczna noworodka, wywołana tzw. konfliktem serologicznym. Odpowiedź uzasadnij, uwzględniając obecność Rh w erytrocytach dziecka i matki oraz możliwe genotypy ojca. Zadanie 13. (1 pkt) Metody badawcze i doświadczenia Układ hormonalny Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) U niektórych osób dochodzi do zaburzeń w wydzielaniu kortyzolu, który jest wytwarzany z cholesterolu w korze nadnerczy. Przed rozpoczęciem leczenia pacjenta ważne jest ustalenie, czy niedobór kortyzolu spowodowany jest niedoczynnością przysadki w zakresie produkcji ACTH (kortykotropiny), czy też przyczyną jest uszkodzenie komórek kory nadnerczy. W tym celu przeprowadza się specjalny test z metyraponem – inhibitorem enzymu, odpowiedzialnego za ostatni etap produkcji kortyzolu z cholesterolu. Oznacza się u pacjenta poziom ACTH i 11-deoksykortyzolu, następnie podaje się metyrapon, i po określonym czasie znów oznacza się poziom obu substancji. Na schemacie przedstawiono regulację wydzielania kortyzolu oraz miejsce działania metyraponu. Zaznacz poprawne dokończenie zdania. Po podaniu metyraponu u pacjentów z niedoczynnością kortykotropową przysadki poziom ACTH i poziom 11-deoksykortyzolu znacznie wzrastają. poziom ACTH i poziom 11-deoksykortyzolu pozostają bez zmian. poziom ACTH pozostaje bez zmian, a poziom 11-deoksykortyzolu spada. poziom ACTH wzrasta, a poziom 11-deoksykortyzolu pozostaje bez zmian. Zadanie 14. (2 pkt) Układ nerwowy i narządy zmysłów Podaj i uzasadnij/wyjaśnij W siatkówce oka komórki fotoreceptorowe (pręcikonośne i czopkonośne) zawierają barwnik wzrokowy, który składa się z absorbującej światło cząsteczki retinalu, pochodnej witaminy A, połączonej z białkiem − opsyną. Kiedy barwnik pochłania dostateczną ilość energii świetlnej, zostają zainicjowane przemiany fizykochemiczne retinalu, które prowadzą do powstania impulsów nerwowych w fotoreceptorach i ich przekazu z siatkówki do mózgu, co warunkuje widzenie. Komórki pręcikonośne reagują w niskich natężeniach oświetlenia, a czopkonośne – w średnich i wysokich. Siatkówka przystosowuje się do odbierania promieni świetlnych o różnym natężeniu. W zaadaptowanej do bardzo silnego światła siatkówce przeważająca część fotoreceptorów ma rozłożony barwnik wzrokowy i jest niepobudliwa. Adaptacja siatkówki do całkowitej ciemności trwa ponad godzinę. Dochodzi wtedy do resyntezy barwnika w fotoreceptorach. Dzięki temu jest odpowiednia ilość barwnika i minimalne natężenie promieniowania świetlnego może być odbierane przez maksymalną liczbę fotoreceptorów. Na podstawie: Traczyk, A. Trzebski, Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej, Warszawa 2007. (0–1) Uwzględniając mechanizm widzenia opisany w tekście, wyjaśnij, dlaczego człowiek po przejściu ze słonecznego miejsca do zacienionego pomieszczenia zaczyna dostrzegać zarysy przedmiotów dopiero po pewnym czasie. (0–1) Wykaż zależność między niedoborem witaminy A w organizmie człowieka a pogorszeniem widzenia po zmierzchu. W odpowiedzi uwzględnij odpowiedni rodzaj fotoreceptorów. Zadanie 15. (2 pkt) Nasienne Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Na rysunku przedstawiono roślinę wilca ziemniaczanego, znaną pod nazwą „batat”. Jest to bylina powszechnie uprawiana w strefie międzyzwrotnikowej, na obszarach o wilgotnym i ciepłym klimacie. Bulwy korzeniowe tej rośliny, cenione jako pokarm człowieka, zawierają dużą ilość skrobi oraz inne węglowodany, a także białka, wiele witamin i składników mineralnych. (0–1) Określ, do której grupy roślin – jednoliściennych czy dwuliściennych – najprawdopodobniej należy batat. Odpowiedź uzasadnij, podając widoczne na rysunku dwie cechy liścia typowe dla tej grupy. (0–1) Przedstaw funkcję korzenia batata, inną niż utrzymywanie rośliny w podłożu i pobieranie wody z solami mineralnymi. Uwzględnij widoczne na rysunku przystosowanie w budowie korzenia do pełnienia tej funkcji. Zadanie 16. (3 pkt) Fizjologia roślin Metody badawcze i doświadczenia Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Przeprowadzono doświadczenie badające intensywność zachodzenia pewnego procesu w liściu wybranej rośliny. Poniżej przedstawiono opis przebiegu doświadczenia i uzyskane wyniki. Obie strony blaszki liścia wybranej rośliny zakryto suchymi papierkami kobaltowymi. Suchy papierek kobaltowy ma kolor niebieski, natomiast wilgotny zmienia kolor na różowy. Ogonek liścia umieszczono w probówce z wodą, na której powierzchnię naniesiono warstwę oleju. Trzeci taki sam papierek, zawieszono na statywie w pewnej odległości od liścia. Cały zestaw badawczy umieszczono pod szklanym kloszem, zapewniając jednocześnie optymalne warunki oświetlenia i temperatury. W poniższej tabeli zamieszczono wyniki doświadczenia. Miejsce umieszczenia papierka kobaltowego Czas, po którym papierek kobaltowy zmienił kolor na różowy 1. dolna powierzchnia liścia bardzo krótki 2. górna powierzchnia liścia krótki 3. papierek zawieszony na statywie dłuższy niż w przypadkach 1. i 2. (0–1) Podaj nazwę procesu zachodzącego w roślinie, którego efektem była zmiana barwy papierków kobaltowych umieszczonych na liściu. (0–1) Podaj, w jakim celu pod kloszem umieszczono zawieszony na statywie papierek kobaltowy. Odpowiedź uzasadnij. (0–1) Poniżej numerami I–IV oznaczono opisy rozmieszczenia aparatów szparkowych w liściu, a literami A–C oznaczono przykłady środowisk życia roślin. Rozmieszczenie aparatów szparkowych w liściu I. aparaty szparkowe występują tylko na górnej powierzchni blaszki liściowej II. dużo aparatów szparkowych występuje w skórce dolnej, brak lub nieliczne aparaty szparkowe w skórce górnej III. aparaty szparkowe są obecne po obu stronach liścia, ale więcej występuje na górnej powierzchni blaszki liściowej IV. brak aparatów szparkowych w skórce górnej i dolnej liścia Środowisko życia roślin A. wodne (liść rośliny wodnej całkowicie zanurzonej) B. wodno-atmosferyczne (pływający liść rośliny wodnej, którego ogonek jest całkowicie zanurzony, a blaszka leży na powierzchni wody) C. lądowe (liść rośliny lądowej otoczony powietrzem atmosferycznym) Uzupełnij poniższe zdanie. Wpisz w wyznaczone miejsca odpowiednie oznaczenia wybrane spośród opisów I–IV i przykładów A–C tak, aby powstała informacja prawdziwa. Na podstawie wyników doświadczenia można przypuszczać, że w liściu badanej rośliny (wybierz spośród I–IV) , a więc jest to liść rośliny żyjącej w środowisku (wybierz spośród A–C) . Zadanie 17. (1 pkt) Metody badawcze i doświadczenia Fizjologia roślin Sformułuj wnioski, hipotezę lub zaplanuj doświadczenie Rośliny dnia długiego to rośliny zakwitające podczas pory roku, w której dni są dłuższe od pewnej krytycznej wartości długości dnia. Rośliny dnia krótkiego to rośliny kwitnące podczas dni krótszych od pewnej krytycznej wartości. Przeprowadzono doświadczenie, którego celem było określenie, czy u roślin występuje substancja powodująca zakwitanie, która przy odpowiednim dla danej rośliny fotoperiodzie pobudza pąki do rozwoju w kwiaty. W tym celu niekwitnącą roślinę dnia długiego zaszczepiono na kwitnącej roślinie dnia krótkiego i poddano działaniu krótkiego dnia. Wynik doświadczenia przedstawiono na rysunku. Opisz wynik doświadczenia przedstawiony na ilustracji oraz przedstaw jego możliwą przyczynę, korzystając z informacji podanych w tekście i własnej wiedzy. Zadanie 18. (5 pkt) Dziedziczenie Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień U groszku pachnącego (Lathyrus odoratus) autosomalne allele (A) i (B) dwóch różnych genów kodują dwa enzymy odpowiedzialne za wytworzenie różowego barwnika płatków kwiatów. Każdy z tych enzymów katalizuje jeden z dwóch etapów syntezy barwnika różowego i brak nawet jednego z nich powoduje białą barwę kwiatów. Skrzyżowano dwie biało kwitnące rośliny, w wyniku czego w pokoleniu pierwszym (F1) otrzymano wyłącznie rośliny mające kwiaty różowe o genotypie AaBb, gdzie recesywne allele tych genów (a) i (b) to zmutowane allele kodujące niefunkcjonalne enzymy. Każdy z dwóch genów odpowiedzialnych za wytworzenie różowego barwnika kwiatów występuje w populacji groszku w postaci dwóch alleli. (0–2) Podaj wszystkie możliwe genotypy roślin o kwiatach białych oraz podkreśl wśród nich dwa, których skrzyżowanie ze sobą doprowadzi do uzyskania wyłącznie roślin o kwiatach różowych. (0–2) Wykonaj krzyżówkę genetyczną (szachownicę Punnetta) i na jej podstawie określ fenotypy pokolenia drugiego (F2) powstałego po skrzyżowaniu roślin o genotypach AaBb. Podaj, w jakim stosunku liczbowym występują fenotypy w pokoleniu F2. Fenotypy w pokoleniu F2: Stosunek liczbowy fenotypów F2: (0–1) Oceń, czy poniższe informacje dotyczące dziedziczenia barwy kwiatów u groszku pachnącego są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa. 1. Każdy z dwóch enzymów niezbędnych do wytworzenia różowego barwnika kwiatów u groszku pachnącego kodowany jest przez allele wielokrotne. P F 2. Podwójne heterozygoty groszku mają fenotyp mieszany, czyli prezentują barwy kwiatów każdego z obojga homozygotycznych rodziców. P F 3. Cecha – biała barwa – kwiatów groszku ujawnia się u osobnika będącego pojedynczą lub podwójną homozygotą recesywną. P F Zadanie 19. (4 pkt) Skład organizmów Genetyka - pozostałe Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Cząsteczka insuliny składa się z dwóch różnych łańcuchów polipeptydowych – A i B. Występują w niej trzy mostki dwusiarczkowe stabilizujące strukturę cząsteczki: jeden w łańcuchu polipeptydowym A oraz dwa – łączące łańcuchy A i B. Początek sekwencji kodującej (znajdującej się na nici nieulegającej transkrypcji) genu kodującego jeden z łańcuchów polipeptydowych insuliny jest następujący: 5’ ATGGCCCTGTGGATGCGCCTCCTGCCCCTGCTGGCG ... 3’. Podczas eksperymentu użyto czynnika mutagennego, który w dwu przypadkach wywołał delecje, tzn. transkrybowane mRNA było pozbawione fragmentu sekwencji składającego się z kolejnych nukleotydów. W wyniku translacji powstały łańcuchy polipeptydowe (1. i 2.) o innej sekwencji aminokwasów niż w łańcuchu prawidłowym. I. przypadek – polipeptyd 1. powstał na podstawie delecji 4 nukleotydów (od 10 do 13 nukleotydu sekwencji kodującej włącznie) II. przypadek – polipeptyd 2. powstał na podstawie delecji 9 nukleotydów (od 10 do 18 nukleotydu sekwencji kodującej włącznie). (0–1) Na podstawie tekstu uzasadnij, że cząsteczka insuliny ma strukturę III- i IV-rzędową. Struktura III-rzędowa: Struktura IV-rzędowa: (0–1) Określ, który polipeptyd (1. czy 2.) będzie miał bardziej zmienioną sekwencję aminokwasów w porównaniu z polipeptydem prawidłowym. Odpowiedź uzasadnij. (0–1) Podaj nazwę czwartego aminokwasu w sekwencji prawidłowego polipeptydu oraz nazwę czwartego aminokwasu w polipeptydzie 1. Przyjmij założenie, że w ich skład nie wchodzi aminokwas kodowany przez kodon START. Polipeptyd prawidłowy: Polipeptyd 1: (0–1) Określ, czy opisane mutacje mogły być spowodowane działaniem kolchicyny, która jest czynnikiem mutagennym blokującym wrzeciono kariokinetyczne. Odpowiedź uzasadnij. Zadanie 20. (3 pkt) Ekologia Metody badawcze i doświadczenia Sformułuj wnioski, hipotezę lub zaplanuj doświadczenie Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj/wymień Ekologiczna nisza podstawowa gatunku, czyli nisza potencjalnie zajmowana przez ten gatunek w warunkach optymalnych, jest często inna niż nisza zrealizowana, czyli rzeczywista, zajmowana w danych warunkach abiotycznych i biotycznych. Aby sprawdzić, czy na niszę ekologiczną wpływa konkurencja międzygatunkowa, badano dwa gatunki pąkli (skorupiaki osiadłe, obojnaki, rozmnażające się przez zapłodnienie krzyżowe). Pąkle te wykazują warstwowe rozmieszczenie na zalewanych wodą skałach wzdłuż wybrzeży Szkocji, Chthamalus stellatus jest znajdowany wyżej na skałach niż Balanus balanoides (rysunek A). Po usunięciu przez badaczy B. balanoides z niektórych jego stanowisk okazało się, że C. stellatus rozprzestrzenił się na tereny wcześniej zajmowane przez B. balanoides (rysunek B). (0–1) Sformułuj wniosek dotyczący wpływu konkurencji międzygatunkowej na niszę ekologiczną Chthamalus stellatus. We wniosku uwzględnij niszę zrealizowaną i podstawową. (0–1) Oceń, czy na podstawie opisu tego doświadczenia i jego wyników można sformułować wnioski podane w tabeli. Zaznacz T (tak), jeśli wniosek wynika z tego doświadczenia, albo N (nie) – jeśli z niego nie wynika. 1. Zróżnicowanie nisz zrealizowanych Chthamalus stellatus i Balanus balanoides pozwala na koegzystencję populacji obu gatunków w biocenozie. T N 2. Usunięcie Chthamalus stellatus z jego stanowiska spowoduje, że Balanus balanoides zajmie wyższe partie skał. T N 3. Chthamalus stellatus ma szeroki zakres tolerancji, a Balanus balanoides ma wąski zakres tolerancji. T N (0–1) Korzystając z podanych informacji, przedstaw jedną korzyść, jaką odnoszą pąkle z życia w skupiskach. Zadanie 21. (3 pkt) Ewolucjonizm i historia życia na ziemi Ekologia Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Informacja 1. Rośliny mięsożerne występują zwykle w siedliskach ubogich w składniki pokarmowe. Ich systemy korzeniowe są słabo wykształcone. W toku ewolucji mięsożerność pojawiała się wśród roślin kilkakrotnie, niezależnie od siebie. Są trzy odrębne rodziny roślin dzbankowatych, których przedstawiciele wykształcają „dzbanki”: Sarraceniaceae, rosnące w północnej i południowej Ameryce, Nepenthaceae w Azji oraz Cephalotaceae w Australii. Rodziny te nie są ze sobą blisko spokrewnione, ale wszystkie wykształcają, z fragmentu lub całego liścia, podobnie wyglądające pułapki w kształcie dzbanka. W dzbankach zbiera się woda deszczowa, w której, w najprostszym przypadku, złapane zwierzęta topią się i ulegają strawieniu z udziałem występujących w nich bakterii. Bardziej wymyślne dzbanki same wydzielają do wnętrza enzymy trawienne. Na podstawie: Lack, Evans, Krótkie wykłady. Biologia roślin, Warszawa 2005. Informacja 2. Jeden z gatunków z rodziny Nepenthaceae – dzbanecznik dwuostrogowy (N. bicalcarata) jest kolonizowany przez mrówki z gatunku Camponotus schmitzi, które żywią się jego nektarem oraz owadami wpadającymi do dzbanków. Wyciągnięcie ofiary z dzbanka może trwać nawet do 12 godzin i w tym czasie mrówki zostawiają w dzbanku bogate w azot odchody. Zauważono, że wyławiane są głównie największe ofiary, a ich niezjedzone szczątki trafiają z powrotem do dzbanka. Rośliny pozbawione mrówek są skarlałe. Mrówki te gnieżdżą się wyłącznie na N. bicalcarata i tylko wyjątkowo są znajdowane na innych roślinach. Na podstawie: (0–1) Uzupełnij tabelę – wpisz w każdym z jej wierszy właściwą nazwę zależności międzygatunkowych. Wybierz je z poniższych: konkurencja, drapieżnictwo, pasożytnictwo, mutualizm. Zestawienie organizmów Zależności międzygatunkowe 1. dzbaneczniki – schwytane owady 2. mrówki C. schmitzi – dzbanecznik dwuostrogowy (0–1) Na podstawie przedstawionych informacji określ, czy dzbankowate pułapki u opisanych roślin mięsożernych są przykładem konwergencji, czy – dywergencji. Odpowiedź uzasadnij. (0–1) Wyjaśnij, dlaczego dzbaneczniki dwuostrogowe żyjące bez mrówek mają mniejsze rozmiary ciała. W odpowiedzi uwzględnij informacje dotyczące warunków życia dzbaneczników. Zadanie 22. (2 pkt) Genetyka - pozostałe Wpływ człowieka na środowisko i jego ochrona Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Gatunek uznaje się za zagrożony, kiedy jego populacje mają bardzo małą liczebność. W rezerwacie Gombe w Tanzanii żyje około 100 szympansów. Liczba tych zwierząt, występujących w lasach równikowych na obszarze kilku państw afrykańskich, drastycznie się zmniejsza. Przyczynami są kurczenie się terenów leśnych i nielegalne polowania. Naczelne wykazują też podatność na choroby zakaźne typowe dla ludzi. Gdy więc firmy zajmujące się wyrębem lasu coraz głębiej penetrują dżunglę, rośnie prawdopodobieństwo rozprzestrzeniania się infekcji niebezpiecznych dla życia szympansów. W celu ochrony szympansów podjęto następujące działania: otoczono rezerwat kordonem zieleni, utworzono migracyjne korytarze leśne prowadzące z rezerwatu do innych lasów tropikalnych zamieszkałych przez niewielkie populacje szympansów, ograniczono napływ turystów, zabroniono turystom zbliżania się do tych zwierząt. Do rezerwatu nie są wpuszczane nawet lekko zainfekowane i kaszlące osoby. Na podstawie: K. Wong, Jane z afrykańskiej dżungli, „Świat Nauki”, nr 1, 2011. (0–1) Wyjaśnij, dlaczego istnienie populacji szympansów o małej liczebności jest zagrożone. W odpowiedzi uwzględnij podłoże genetyczne tego zjawiska. (0–1) Podaj, które z wymienionych działań dotyczących ochrony szympansów ma na celu zwiększenie różnorodności genetycznej populacji z rezerwatu Gombe. Odpowiedź uzasadnij. MATURA 2019 BIOLOGIA ARKUSZE CKE ODPOWIEDZI dziś maturzyści piszą maturę z biologii. Podamy odpowiedzi z biologii na poziomie podstawowym i poziomie rozszerzonym BIOLOGIA ARKUSZE CKE BIOLOGIA Matura 2019 poziom podstawowy biologia poziom rozszerzony 2019 ARKUSZE CKE ARKUSZE CKE. BIOLOGIA Matura z biologii 2019. ARKUSZE CKE ODPOWIEDZI. MATURA BIOLOGIA 2019 Dziś, w piątek 10 maja, maturzyści pisali egzamin maturalny z biologii. Biologia podstawowa i biologia rozszerzona 2019. Odpowiedzi, arkusze CKE z matury z BIOLOGII 2019 podamy niezwłocznie po tym, gdy będzie to możliwe. BIOLOGIA 2019 ARKUSZE, PYTANIA, ODPOWIEDZI. Piszcie, jak Wam poszło! Matura BIOLOGIA 2019 ARKUSZE CKE ODPOWIEDZI Poziom PODSTAWOWY I ROZSZERZONY ARKUSZE CKE BIOLOGIA Matura z biologii 2019. ARKUSZE CKE. Dziś poziom podstawowy i poziom rozszerzony z biologii na poziomie podstawowym i poziomie rozszerzonym - biologia podstawowa zaczyna się o godzinie 9. Biologia na poziomie rozszerzonym o godzinie 14. W tym czasie znane już będą pytania z matury z biologii na poziomie podstawowym, które będziemy publikować. Opublikujemy również ARKUSZE CKE z matury z biologii na poziomie podstawowym i poziomie rozszerzonym. Tymczasem czwarty dzień matur był pierwszym, w którym wreszcie zapanował Nie odebraliśmy żadnych zgłoszeń od dyrektorów ze zgłoszeniami o niepokojących mailach – zapewniła nas po rozpoczęciu porannego egzaminu Danuta Zakrzewska, dyrektor Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Łodzi. Matura Biologia 2019 Odpowiedzi, Arkusze z matury z Biologii 2019 - arkusze opublikujemy niezwłocznie, gdy będą zdawali matematykę na poziomie rozszerzonym. Ten przedmiot w Łodzi wybrało 1706 osób. W Technikum nr 3 z arkuszem zmagało się 27 absolwentów, a w II Liceum Ogólnokształcącym – tylko 7. Matura Biologia 2019. Odpowiedzi Z BIOLOGII, Arkusze z matury z Biologii 2019- Nasi uczniowie to raczej humaniści – podkreśla Dariusz Jędrasiak, wicedyrektor II – po południu aż 7 osób zdawało tutaj egzamin z filozofii. Biorąc pod uwagę fakt, że w całym mieście podeszło do niego 37, to w tym liceum – grupa była chyba szkołach rozpoczęły się też egzaminy Pierwsza grupa wczoraj zdawała język polski – mówi Janusz Bęben, dyrektor ZSP 3. - Na 40 możliwych do uzyskania punktów, prawie wszyscy uzyskali 31-35. Dziś do egzaminu przystąpi kolejna grupa, a od poniedziałku zaczniemy też ustne z języków maja, w piątek, o godz. 9. - biologia - poziom podstawowy i rozszerzony, a o godz. 14. - wiedza o społeczeństwie - poziom podstawowy i rozszerzony. Matura z biologii na poziomie podstawowym składa się z około 30 zadań. Matura 2019 Biologia odpowiedzi arkusze CKE 2019 Co na biolo... biologia, poziom podstawowy (120 min.);biologia matura 2018, poziom rozszerzony (180 min.). Zaraz po egzaminie maturalnym z biologii na poziomie rozszerzonym w tym miejscu opublikujemy arkusze egzaminacyjne którzy w ubiegłym roku zdawali MATURĘ Z BIOLOGII przypominają, że to nie był łatwy egzamin. Składał się z 20 punktów i wymagał dosyć sporej wiedzy. A co będzie na maturze z biologii 2019? Zobaczymy. Trzymamy kciuki za wszystkich maturzystów piszących dziś MATURĘ Z BIOLOGII 2019! Polecane ofertyMateriały promocyjne partnera

matura biologia 2015 odpowiedzi cke